صرع نام عمومی یک اختلال در مغز است. اگر کسی دو یا چند بار دچار حمله صرع شود، برای او بیماری صرع تشخیص داده می شود. بیماری صرع بر پایه علائم و نشانه های هنگام وقوع حمله صرع، به انواع گوناگون تقسیم می شود. صرع چیست؟ شناخته شده ترین نوع حمله صرع «تشنج» است، اما […]
صرع نام عمومی یک اختلال در مغز است. اگر کسی دو یا چند بار دچار حمله صرع شود، برای او بیماری صرع تشخیص داده می شود. بیماری صرع بر پایه علائم و نشانه های هنگام وقوع حمله صرع، به انواع گوناگون تقسیم می شود.
صرع چیست؟
شناخته شده ترین نوع حمله صرع «تشنج» است، اما حمله صرع شکل های بسیار متنوع دیگری هم دارد. ممکن است در یک فرد مبتلا به صرع، حمله صرع یکنواخت نباشد و در چندین شکل مختلف ظاهر شود.
حمله صرع چیست؟
حمله صرع عبارت است از : وقوع موقت علائم و نشانه هایی به دلیل فعالیت الکتریکی همزمان یا بیش از حد طبیعی در سلول های عصبی مغز.
گاهی سایر بیماری ها یا مشکلات، علائمی مشابه حمله صرع به وجود می‌آورند. پزشک متخصص مغز و اعصاب بر پایه توضیحات اطرافیان و فرد بیمار تشخیص می دهد که این علائم حمله صرع بوده یا از مشکل دیگری ناشی می شود و فقط به حمله صرع شباهت دارد.
صرع بدون تشنج
تشنج و حمله صرع
تشخیص تشنج شاید آسان باشد؛ زیرا در حالت بروز تشنج ممکن است فرد به زمین بیفتد، تکان و لرزش داشته باشد و حتی هشیاری خود را از دست بدهد. این فرد به کمک های اولیه صرع نیاز دارد.
اما شناختن سایر انواع حمله صرع همیشه آسان نیست. کسی که دچار حمله صرع می‌شود ممکن است فقط گیج و منگ باشد یا گاهی چنین به نظر برسد که به جایی خیره شده اما در واقع، در حال پشت سر گذاشتن یک حمله صرع است.
طبقه بندی تشنج و حمله صرع
برای تعیین نوع حمله صرع سه نکته اهمیت بسیاری دارند که آن ها را باهم مرور می کنیم.
آغاز تشنج و حمله صرع
اگر بتوانیم به پزشک بگوییم حمله صرع چگونه آغاز شده، او می فهمد کدام ناحیه از مغز آغاز کننده فعالیت الکتریکی بیش از حد طبیعی است. دانستن نحوه آغاز حمله صرع در انتخاب درمان درست، بسیار تعیین کننده است.
سطح هشیاری در طول حمله صرع
میزان هشیاری فرد هنگام وقوع حمله صرع در تعیین نوع صرع اهمیت زیادی دارد. همچنین، این شاخص در رعایت نکات ایمنی فردی هنگام انجام زندگی روزمره بسیار مهم هستند.
صرع بدون تشنج
حرکتی بودن حمله صرع
وجود یا عدم وجود علائم حرکتی هنگام بروز حمله صرع در تقسیم بندی صرع و تشخیص نواحی درگیر مغزی اهمیت دارند.
انواع تشنج و حمله صرع
در این متن امکان بررسی همه انواع صرع وجود ندارد، بنابراین فقط به مهم ترین انواع صرع اشاره می کنیم.
صرع جنرالیزه
این نوع صرع که به آن صرع جنرال یا صرع عمومی هم گفته می شود، هر دو نیمکره مغزی را درگیر می کند. دو نوع مهم صرع جنرالیزه را با هم مرور می کنیم.
حمله صرع ابسانس
این نوع صرع که به عنوان صرع پتی‌مال، صرع غیابی یا صرع غایب هم نامگذاری شده است، یکی از انواع صرع جنرالیزه به شمار می رود. پلک زدن بسیار سریع یا خیره ماندن در هوا (بدون تمرکز روی جسمی مشخص) از علائم شاخص صرع ابسانس هستند.
حمله صرع تونیک-کلونیک یا تشنج
این نوع صرع که به آن صرع گراندمال هم گفته می شود، شناخته شده ترین نوع صرع به شمار می رود. علائم شاخص صرع تونیک-کلونیک تشنج است و علائم آن عبارتند از:
فریاد بلند به ویژه در ابتدای حمله
از دست دادن هشیاری
به زمین افتادن
حرکات سریع عضلات یا گرفتگی عضلات
پس از اتمام تشنج، فرد ممکن است به شدت احساس خستگی کند.
در بالا با مهمترین انواع صرع جنرالیزه آشنا شدیم. در ادامه با نوع دیگر صرع آشنا می شویم.
صرع بدون تشنج
صرع کانونی
صرع کانونی با نام های صرع پارشیال یا صرع فوکال هم خوانده می شود. در صرع کانونی، همه مغز درگیر نیست و فقط ناحیه یا کانون خاصی از مغز باعث ایجاد علائم صرع می شود. سه نوع مهم صرع کانونی را با هم مرور می کنیم.
صرع کانونی ساده
در این نوع صرع، ناحیه کوچکی از مغز درگیر فعالیت الکتریکی بیش از حد سلول های عصبی می شود.
علائم مهم صرع کانونی ساده ممکن است به صورت یک حرکت ناگهانی و کوتاه در بدن یا به صورت تغییراتی در یکی از حواس بدن ظاهر شود، مانند حس ناگهانی یک بو یا طعم عجیب.
صرع کانونی مرکب
این نوع صرع که صرع فوکال مرکب هم نامیده می شود، شخص را دچار گیجی و منگی می کند. فرد مبتلا، در هنگام حمله صرع برای حدود چند دقیقه توانایی پاسخ دادن به پرسش ها یا امکان یافتنِ جهت و درک موقعیت خود را ندارد.
صرع جنرالیزه ثانویه
این نوع صرع در یک ناحیه خاص مغز آغاز می شود اما در ادامه، هر دو طرف مغز را درگیر می کند. به عبارت دیگر، فرد در ابتدا علائم صرع کانونی را از خود نشان می دهد و به دنبال آن، تشنج همه بدن (علامت صرع جنرالیزه) را تجربه می کند.
صرع بدون تشنج
تشخیص صرع
تشخیص صرع بر اساس نتیجه معاینه و دقت پزشک، آزمایش های خونی، تصویربرداری از مغز مانند سی تی اسکن، ام آر آی و نوار مغز انجام می شود.
نوع دیگری از بررسی به نام بررسی ویدیویی طولانی مدت هم وجود دارد که در بیمارانی انجام می شود که به درمان مقاوم هستند یا برای درمان صرع، به جراحی نیاز دارند. بررسی ویدیویی این امکان را به پزشک می دهد که از نوع صرع و محل ایجاد تشنج در مغز اطمینان حاصل کند.
آیا صرع یک بیماری ارثی است؟
در خانواده ای که صرع در یکی از فرزندان تشخیص داده می شود، احتمال وجود صرع در فرزندان دیگر در مقایسه با خانواده ای که به این بیماری مبتلا نیستند، کمی بیشتر است.
از طرف دیگر، اگر مادر یا پدر کودک صرع داشته باشند، احتمال ابتلا فرزند به بیماری کمی بیشتر است.
در نتیجه، ابتلای پدر یا مادر به صرع، دلیل منطقی و علمی برای بچه دار نشدن نیست.
درمان صرع
زمانی که تشخیص صرع قطعی می شود، پزشک بهترین درمان را بر اساس نوع صرع، سن، جنسیت، شغل و شرایط اجتماعی و اقتصادی بیمار آغاز می کند.
در بیشتر موارد، درمان با یک داروی ضد صرع آغاز می شود. حدود نیمی از بیماران با درمان تک دارویی کنترل می شوند. حدود ۳۰ درصد از بیماران برای کنترل تشنج ها نیاز به درمان دو دارویی یا سه دارویی دارند و مابقی بیماران که نسبت به درمان های خوراکی ضد‌صرع مقاوم هستند به درمان های دیگری از جمله عمل جراحی نیاز پیدا می کنند.
علاوه بر این درمان ها، بیمار هم باید تمامی عادات اشتباه زندگی را تغییر دهد.
بی خوابی زیاد، گرسنگی طولانی مدت، استرس و اضطراب زیاد، عدم نوشیدن آب به مقدار کافی، مصرف مشروبات الکلی و مواد تحریک کننده مانند اکستازی و کوکایین، عدم پایبندی به مصرف داروهای تجویز شده در زمان مناسب و مقدار تجویز شده می توانند احتمال حمله تشنج را بالا ببرد.
نظرات